Czy zastanawiałeś się co dzieje się z Twoim organizmem podczas sytuacji stresowych? Czy wiesz, że lekceważenie długotrwałego stresu może powodować wiele chorób oraz stany depresyjne?
Stres otrzymał miano choroby XXI wieku. Dlaczego? Ponieważ ponad 55 % pracowników w Polsce narażonych jest na stres w pracy.
Ale nie myśl, że stres dotyczy tylko pracowników. Chipsy popijane słodkim napojem, 3 kawy dziennie, zanieczyszczenie środowiska, 2 treningi dziennie bo „im więcej tym lepiej”… Znasz to? To również jest ogromny stres dla naszego organizmu.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się jakie są skutki długotrwałego stresu, jak walczyć ze stresem oraz jak powstaje, przeczytaj poniższy artykuł.
Czym jest stres ?
Najprościej mówiąc stres jest to reakcja organizmu na czynnik stresogenny który może być bardzo różnorodny:
- głód
- pragnienie
- niska temperatura
- wysoka temperatura
- zabieg chirurgiczny
- duży wysiłek fizyczny
- i wiele innych…
Kiedyś stres wywoływał bardzo prostą reakcję organizmu – „uciekaj albo walcz”, która spełniała rolę obronno-ochronną w sytuacjach kiedy było zagrożenie życia czyli np. atak drapieżnika lub poszukiwanie pokarmu w okresie głodu.
Niestety żyjemy w czasach kiedy ta reakcja jest wykorzystywana przez nasz organizm zdecydowanie za często, co odbija się na naszym zdrowiu i samopoczuciu.
Jak powstaje stres?
Reakcja na stres aktywuje dwa główne systemy: katecholamin (adrenalina i noradrenalina) oraz kortyzol. W początkowej fazie dochodzi do uruchomienia sympatycznego (pobudzającego) układu nerwowego w celu przygotowania organizmu do wcześniej wspomnianej reakcji – „walki lub ucieczki”.
Wszystko zaczyna się od miejsca sinawego, czyli niewielkiego fragmentu pnia mózgu odpowiedzialnego między innymi za wydzielenie noradrenaliny pojawiającej się w sytuacjach stresowych, którą aktywują stresory fizykalne i psychologiczne.
Następnie ciało migdałowate wysyła sygnał do podwzgórza by te „obudziło” przysadkę, a przysadka nadnercza do produkcji kortyzolu i adrenaliny.
Reakcja kończy się hipokampem. Kortyzol który wydzielił się w końcowej fazie zaczyna wiązać się z receptorami mineralokortykoidowymi- MR oraz glikokortykoidowymi- GR w hipokampie co skutkuje zahamowaniem dalszej drogi po osi HPA (oś podwzgórze, przysadka, nadnercza) do wytwarzania większych ilości kortyzolu.
Do tej pory wszystko jest w porządku, problemy zaczynają się pojawiać, kiedy stres występuje przez dłuższy okres czasu. Wtedy receptory MR i GR ulegają uszkodzeniu, a hipokamp zaczyna zanikać czyli przystaje wysyłać informacje, że „zagrożenie” zakończyło się, co za tym idzie przestaje spełniać swoje funkcje, które hamują wytwarzanie kortyzolu.
Miejsce sinawe dalej produkuje noradrenaline, a ciało migdałowate nieustannie wysyła sygnał do podwzgórza i zaczyna robić się błędne koło, którego skutki mogą być naprawdę poważne.
Jakie są skutki długotrwałego stresu?
Skutków przewlekłego stresu jest wiele – począwszy od problemów jelitowych (wrzody, biegunka, wymioty, SIBO) aż po neurologiczne (bezsenność, drętwienie kończyn itd.) i hormonalne (“kradzież pregnenolonu”, obniżone poziomy hormonów płciowych itd.). Może dojść również do upośledzenia produkcji hormonów tarczycowych, co za tym idzie również jednej z ich głównej roli czyli regulacji metabolizmu.
W wyniku stresu możesz mieć silne niedobory serotoniny, melatoniny, GABA oraz acetylocholiny. Nadciśnienie, zaburzenie rytmu pracy serca, napięciowe bóle głowy, choroby autoimmunizacyjne, insulinooporność, cukrzyca II typu, zatrzymanie nadmiaru wody w organizmie – to tylko jedne z wielu skutków chronicznego stresu. Teraz już wiesz jak niebezpieczne jest lekceważenie stresu?
Jak radzić sobie ze stresem?
Przede wszystkim zadbaj o odpowiedni sen. Nie tyle o jego długość, ale przede wszystkim jakość! Co mam na myśli mówiąc „jakość”? Odłóż przynajmniej godzinę przed snem wszystkie urządzenia elektroniczne. Jest to bardzo ważny aspekt, ponieważ mocne światło niebieskie bijące z ekranów stymuluje układ nerwowy co sprawia, że jakość snu jest o wiele gorsza.
Ponadto zbyt duża ilość światła niebieskiego może wpłynąć negatywnie na wydzielanie melatoniny która między innymi odpowiada za zdrowy i spokojny sen. Wywietrz pomieszczenie w którym będziesz spać, weź do ręki ulubioną książkę… pozwól organizmowi trochę się wyciszyć!
Poziom kortyzolu przed snem powinien być jak najniższy, dlatego musisz zrobić wszystko aby tak się stało. Genialnie sprawdza się tu medytacja.
Moment pobudki również ma wpływ na poziom wypoczęcia, dlatego nie ustawiaj sobie 10 budzików. Takie podejście sprawia, że co chwile wybudzamy się ze snu i jesteśmy o wiele bardziej niewyspani niż kiedy ustawimy sobie jeden i od razu wstaniemy z łóżka.
Jeżeli masz duży problem z porannym wstawaniem prawdopodobnie Twoje godziny zasypiania są różne. Staraj kłaść się o tych samych porach. To sprawi, że po pewnym czasie nawet budzik nie będzie Ci potrzebny. Słuchaj swojego organizmu, nie walcz ze sobą kiedy jesteś bardzo śpiący.
Przyjmuje się, że sen powinien trwać 7 – 8 godzin. Przypomnij sobie, ile razy zarywałeś nocki przez pracę bądź chociażby głupiego Facebooka?
Uważaj również na intensywne treningi robione późnymi wieczorami! Pamiętaj, że podczas treningu poziom kortyzolu wzrasta, a w wieczorowych porach powinien on opadać.
Czasami lepszym rozwiązaniem będzie po prostu pójście wieczorem na spacer – pozwoli Ci to dotlenić i wyciszyć organizm oraz spalić trochę kalorii, unikając jednocześnie przestymulowania.
Stres w pracy
Przede wszystkim musisz być wyrozumiały dla siebie i innych. Usiądź i pomyśl, czy jesteś w stanie w jakikolwiek sposób wpłynąć na sytuacje którymi się stresujesz – jeżeli tak, to działaj! Jeżeli nie, to po co się nimi przejmujesz, skoro i tak nie masz na nie wpływu?
Ludzie maja często tendencje do wyolbrzymiania i bezsensownego przeżywania różnych sytuacji i problemów – czasem naprawdę warto zastanowić się i przeanalizować wszystko na spokojnie zamiast szarpać sobie zdrowie.
Kolejnym ważnym aspektem w stabilizacji poziomu stresu jest zdrowa i zbilansowana dieta dostosowana indywidualnie do potrzeb organizmu. Pamiętaj, że skrajne deficyty kaloryczne oraz niedobory mikroelementów mają ogromny wpływ na to jak funkcjonuje nasz organizm (a w tym również układ nerwowy).
Masz problemy ze stresem i chcesz wreszcie odstawić nerwy na bok, zacząć czerpać radość z życia i poprawić stan swojego zdrowia? Jeżeli tak, to bardzo przyda Ci się wiedza, którą dostaniesz na szkoleniu “Optymalizacja pracy mózgu i układu nerwowego”, które poprowadzi doświadczony trener personalny Dawid Woźniakowski.
Referencje
Blue lighting is scientifically proven to help us relax faster than white lighting after an argument https://www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171110113936.html
Michał Zimecki, Jolanta Artym- The effect of psychic stress on the immune response http://www.phmd.pl/api/files/view/1721.pdf
Niedoczynność tarczycy – kolejna wymówka lenia czy realna przeszkoda w odchudzaniu? https://www.drlifestyle.pl/odzywianie/niedoczynnosc-tarczycy-badania/
