Hashimoto

Nazwa tej choroby wywodzi się od nazwiska japońskiego chirurga dr. Hakaru Hashimoto, który ponad sto lat temu jako pierwszy opisał cztery przypadki wystąpienia tej choroby. Niegdyś była to niezwykle rzadka przypadłość, obecnie zalicza się do najczęstszych schorzeń autoimmunoligicznych i dotyczy około 2% populacji.

Wystąpienie Hashimoto stwierdza się prawie 10-krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn, a ilość zachorowań nasila się wraz z wiekiem. Istnieje wiele badań, które wskazują, że estrogeny są czynnikiem stymulującym określone typy odpowiedzi autoimmunologicznej.

Hashimoto jest to przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, związane z zaburzeniami układu odpornościowego. Innymi słowy w chorobie Hashimoto, organizm dopuszcza się autoagresji (tworzy stan zapalny) w stosunku do własnej tarczycy. W rezultacie powstaje przewlekłe niebolesne zapalenie tarczycy, które stopniowo ją wyniszcza, powodując na ogół mniejszą produkcję hormonów.

Hashimoto nie jest więc chorobą tarczycy, tylko układu odpornościowego, który niszczy własne tkanki i komórki uważając je za obce.

Przyczyny tej choroby nie są do końca znane, wiadomo jednak, iż konieczne jest jednoczesne występowanie predyspozycji genetycznych oraz środowiskowych (bakterie, wirusy, nadmiar jodu lub terapia z użyciem cytokin). Zaobserwowano również, iż mechanizmy spustowe takie jak stres mogą wyzwalać lub nasilać chorobę.

 

 

 

 

Hashimoto jest chorobą bezobjawową. Wszystkie pojawiające się dolegliwości wynikają z niedoczynności lub nadczynności tarczycy oraz współistnienia innych chorób autoimmunologicznych.

Dlatego właśnie bardzo często osoby chore przez lata nie zdają sobie sprawy z choroby. Podwyższony poziom przeciwciał we krwi nie wywołuje żadnych objawów. Wszystkie problemy zaczynają się dopiero w momencie uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Główne objawy mogące świadczyć o niedoczynności tarczycy to:

• depresja
• ciągłe zmęczenie lub senność
• rozdrażnienie
• częste wahania nastroju
• stałe uczucie zimna
• zwiększenie masy ciała
• zaburzenia pamięci i problemy z koncentracją
• przesuszona skóra i włosy
• zaburzenia cyklu miesięcznego u kobiet
• niepłodność

Inne objawy mogące towarzyszyć autoagresji przy chorobie Hashimoto:

• duszności
• gromadzenie wody w organizmie ze względu na przewlekły stan zapalny
• problemy trawienne
• zaparcia
• problemy z wydzielaniem żółci
• problemy z detoksykacją organizmu

 

 

 

 

Diagnostyka w przypadku choroby Hashimoto bywa kapryśna. Większość lekarzy wyklucza chorobę Hashimoto wyłącznie na podstawie poziomu TSH, co jest dużym błędem. Warto zaznaczyć, że nie ma badania, które mogłoby jednoznacznie wykluczyć chorobę Hashimoto. Brak problemów z tarczycą, dobry obraz USG, właściwy poziom hormonów tarczycy, a nawet mała ilość przeciwciał nie oznacza, iż jesteśmy wolni od obciążenia genetycznego i że choroba nie rozwinie się za jakiś czas. Dlatego w przypadku wystąpienia Hashimoto w rodzinie, warto co jakiś czas sprawdzać poziomy hormonów tarczycy.

W celu zdiagnozowania choroby Hashimoto, należy wykonać:

• badanie poziom hormonu TSH
• USG tarczycy (tylko 12% chorych ma widoczne guzki)
• badanie poziom hormonów fT3/fT4
• badanie poziomu przeciwciała anty-TPO oraz ATG

Leczenie przy Hashimoto

W chorobie Hashimoto nie ma leczenia przyczynowego. Leczyć można jedynie objawowo w momencie, gdy pojawią się problemy z tarczycą. Wówczas dawka lewoskrętnej tyroksyny powinna być dobrana tak aby stężenie TSH było utrzymywane poniżej 2,5 mIU/l.

U 20% chorych na Hashimoto leczonych substytucyjnie z powodu niedoczynności tarczycy, po pewnym czasie można zmniejszyć dawkę hormonów. Czasem zdarza się możliwość całkowitego odstawienia leków, należy jednak pamiętać, że konieczna jest okresowa kontrola stężenia hormonów tarczycy we krwi.

Samo przyjmowanie hormonów tarczycy (T3/T4) nie zawsze pomaga. Jeżeli przyjmujemy hormony przez dłuższy czas, nasze receptory się uodparniają, co powoduje konieczność ciągłego zwiększania dawki, a to z kolei prowadzi do dużej ilości skutków ubocznych.

Podstawą w leczeniu Hashimoto jest zbilansowanie układu immunologicznego. W tej kwestii najważniejszym aspektem jest dieta i odpowiedni styl życia. Mogą one skutecznie złagodzić skutki choroby.

 

 

 

 

Choroby autoimmunologiczne często prowadzą do powstawania innych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym np. celiakii, choroby Addisona i Biermera lub też innych chorób tarczycy. Popularną chorobą autoimmunologiczną pojawiającą się przy Hashimoto jest choroba Gravesa-Basedowa.

Pomimo tendencji do wspólnego występowania chorób o podłożu autoimmunologicznym, zachorowanie na jedną nie oznacza, iż musi pojawić się inna. Warto zdawać sobie sprawę również z tego, że leczenie jednej choroby autoimmunologicznej najczęściej nie zapobiega możliwości zachorowania na kolejną.

Insulinooporność

Bardzo często przy chorobie Hashimoto występuje również insulinooporność. Aby uzyskać więcej informacji odnośnie insulinooporności zapraszam do działu: Insulinooporność

Choroba Gravesa-Basedowa

Podobnie jak w przypadku Hashimoto, choroba Graves-Basedowa wynika z zaburzeń autoimmunologicznych, w których układ odpornościowy cechuje się spaczoną aktywnością i z niewiadomych powodów wywołuje zmiany zapalne w narządach. Schorzenie to również dotyczy tarczycy, jednak w przeciwieństwie do Hashimoto wywołuje najczęściej nadczynność (rzadko niedoczynność).

Chorobę Graves-Basedowa można zdiagnozować, badając poziom przeciwciał przeciwtarczycowych TRAb w surowicy krwi.

 

 

 

 

W związku z tym, że nie ma lekarstwa na chorobę Hashimoto, jedyne co możemy zrobić, aby złagodzić autoagresję organizmu, to zmniejszenie do minimum ilości stanów zapalnych. Ogromne znaczenie ma tu sposób odżywiania.

Przy Hashimoto należy unikać wszelkich produktów na które mamy nietolerancje lub alergie pokarmowe. Każda alergia lub nietolerancja wywołuje w naszym ciele lekki stan zapalny, który dla nas może nie być odczuwalny, ale na poziome komórkowym jest bardzo szkodliwy.

Należy również zwrócić uwagę na obecność substancji wolotwórczych (ang. goitrogens) w spożywanych pokarmach. Zaburzają one produkcję hormonów tarczycy. Aby zrekompensować niedobór hormonów, tarczyca powiększa się i dochodzi do powstania wola.

Produkty wolotwórcze (goitrogeny)

Warzywa z rodziny kapustnych, takie jak kapusta, brokuły i kalafior, zawierają glukozynolany, które blokują wychwytywanie jodu przez tarczycę. Spożywanie ich w dużej ilości może dawać objawy niedoczynności tarczycy u niektórych osób. Ogólnie uważa się, że nie stwarzają one dużego problemu dla osób z niedoczynnością tarczycy przyjmujących suplementy hormonalne, ponieważ produkcja hormonów w tych przypadkach nie jest uzależniona od jodu.

Na szczęście dla nas działalność wolotwórcza warzyw kapustnych występuje tylko w stanie surowym, a gotowanie, parowanie i fermentowanie dezaktywuje czynnik wolotwórczy.

Do produktów wolotwórczych zalicza się również soja oraz rafinowany olej rzepakowy, które powinny być całkowicie wykluczone z diety. Związki wolotwórcze w soi nie są dezaktywowane w czasie gotowania, ponadto często nie jest ona tolerowana u osób z Hashimoto.

Gluten

Gluten jest rodzajem lektyny, które mogą być toksyczne dla organizmu. Gluten powoduje również wzrostu poziomu markerów mówiących o stanie zapalnym. Może powodować choroby autoimmunologiczne oraz sprawiać problemy przy już istniejących.

Mówiąc w dużym uproszczeniu, lektyny przyklejają się do tkanek i komórek. Nasz organizm, chcąc je usunąć, atakuje „obklejone” lektynami organy (autoagresja). Co więcej, lektyny mogą powodować tzw. rozszczelnienie jelit – poprzez przyklejanie się do nich. W wyniku takiego obklejenia, dochodzi do zaburzeń trawienia a przez jelita przechodzi więcej białek, które nie są rozpoznawalne dla organizmu przez to, że nie sa strawione.

Nabiał / Laktoza

Po pierwsze, większość dorosłych ludzi ma nietolerancję laktozy (wynikającą z braku/za małej ilości laktazy w układzie trawiennym). Po drugie, mleko (serwatka, kazeina) jest niezwykle alergenne. Po trzecie, często nie zdajemy sobie sprawy, że mleko / nabiał w hipermarkecie jest od krowy, która przez całe swoje życie stała w ciemnej oborze, nigdy nie widziała słońca i trawy. Wypasana była pokarmem, który jest dla niej całkowicie nienaturalny (jak chociażby modyfikowane genetycznie mączki czy soja), faszerowana antybiotykami i sterydami. A cała ta mieszanka, trafia później do mleka i zostaje w mięsie. Spożywając takie produkty narażamy się nie tylko na szkodliwe białka obce z mleka krowiego, ale również na chemię (konserwanty), antybiotyki i sterydy.

Wszystkie te rzeczy przyczyniają się do powstawania stanów zapalnych w naszym organizmie – co z kolei w połączeniu z chorobą Hashimoto, nie prowadzi do niczego dobrego.

Sztuczne jedzenie

Przy wszelkich chorobach autoimmunologicznych należy wyeliminować z diety całe przetworzone i sztuczne jedzenie. Wszystkie produkty modyfikowane genetycznie (takie jak soja czy kukurydza) mogą nasilać stany zapalne w organizmie.

To samo tyczy się sztucznych słodzików, konserwantów czy alkoholu.

 

 

 

 

W chorobie Hashimoto, należy unikać:

• roślin z rodziny psiankowatych (pomidor, papryka, ziemniak)
• roślin strączkowych
• kawy oraz herbaty
• alkoholu
• pestek
• mleka i nabiału
• zbóż glutenowych: pszenicy, jęczmienia, owsa, żyta
• pseudozbóż: komosy ryżowej, ryżu dzikiego oraz amarantusa
• ryżu i kukurydzy
• olejów roślinnych (rzepakowy, słonecznikowy itd.)
• orzechów (zawierają mikrotoksyny oraz grzyby i pleśnie, które są bardzo alergenne)
• cukru

 

 

 

 

Przy Hashimoto głównym pokarmem powinno być mięso z naturalnie wypasanych zwierząt, warzywa oraz tłuszcze nie zawierające dużych ilości kwasów omega-6. Kwasy tłuszczowe omega-6 działają pro-zapalnie w momencie znacznej dominacji nad ilością omega-3. Dlatego stosunek omega-6 do omega-3 w posiłkach powinien wynosić 4:1.

Bardzo dobrym substytutem normalnych mąk w chorobie Hashimoto jest mąka kokosowa. Należy jednak pamiętać, że niektórzy mają alergię na kokos. W takim przypadku wszelkie produkty kokosowe, poza oczyszczonym olejem kokosowym, należy wyeliminować z diety.

Oto lista produktów zalecanych do jedzenia przy Hashimoto:

• organiczne mięso, podroby
• sporadycznie ryby
• warzywa z wyjątkiem psiankowatych
• tłuszcze takie jak: olej kokosowy, oliwa z oliwek, olej lniany, awokado
• owoce, pod warunkiem, że nie występuje insulinooporność

 

 

 

 

Zapewne po przeczytaniu tego wszystkiego jesteś przerażony. Wydaje Ci się, że nic nie możesz jeść, bo wszystko co zjesz, może Ci zaszkodzić. Uwierz mi, że nie jest tak źle, jak mogłoby się wydawać.

Zacznij stopniowo wprowadzać zmiany do swojego życia i obserwuj jak się czujesz.

Warto zastanowić się na kupowaniem naturalnych kosmetyków, ponieważ odzew ze strony układu autoimmunologicznego powoduje nie tylko to, co dostaje się do naszego ciała w trakcie posiłku, ale również to co trafia przez skórę. Tak więc im mniej chemii używasz, tym lepiej dla twojego organizmu.

W internecie znajduje się mnóstwo stron zawierających łatwe przepisy na przygotowanie naturalnych kosmetyków. Na przykład bardzo fajnym substytutem sztucznych balsamów do ciała i odżywek do włosów, jest olej kokosowy.

Gdy robisz zakupy w drogerii, wybierz naturalne żele pod prysznic, szampony do włosów czy np. pastę do zębów bez fluoru (fluor negatywnie wpływa na tarczycę).

Wszystkim osobom, borykającym się z chorobami autoimmunologicznymi szczerze polecam przeprowadzenie testów na nietolerancje i alergie pokarmowe. Mogą one wiele wyjaśnić i w rezultacie przyczynić się do znacznie lepszego samopoczucia, a nawet remisji choroby.

Pamiętaj – mimo, że Hashimoto, to choroba całego ciała, da się trzymać ją w ryzach i nie musi ona negatywnie wpływać na długość i jakość Twojego życia!

Jeżeli po przeczytaniu mojego artykułu nadal czujesz się zagubiony, masz jakieś pytania lub po prostu wydaje Ci się, że ten temat Cie przerasta – zapraszam do działu kontakt.

 

 

 

 

• Basińska M., Merc M., Juraniec O.: Nastrój osób z chorobą Gravesa-Basedowa i chorobą Hashimoto. Pol. J. Endocrinol. 2009; 60 (6).
• Łącka K., Maciejewski A.: Współczesne poglądy na temat etiopatogenezy autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (choroby Hashimoto). Pol. Merk. Lek. 2011; 176: 132.
• Pedersen O.M., Aardal N.P., Larsen T.B. i wsp.: The value of ultrasonography in predicting autoimmune thyroid disease. Thyroid 2000; 10: 251-259.