Czym jest hipoglikemia

Hipoglikemia (inaczej niedocukrzenie) jest to zaburzenie metaboliczne, które charakteryzuje się obniżeniem poziomu glukozy we krwi (poniżej 70 mg/dl). Towarzyszy ona najczęściej osobom chorym na cukrzycę, które przyjmują doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulinę. U cukrzyków, ze względu na towarzyszącą chorobę przewlekłą objawy hipoglikemii mogą się pojawić dopiero przy niższych (< 70 mg/dl) stężeniach glukozy. Dlatego u tych osób hipoglikemię rozpoznaje się niezależnie od występowania objawów klinicznych.

Coraz częściej diagnozy hipoglikemii mogą doświadczyć młode, aktywnie fizycznie osoby, które nie chorują na cukrzycę. Wtedy nazywa się tą przypadłość hipoglikemią reaktywną.

Hipoglikemia reaktywna również charakteryzuje się obniżeniem poziomu glukozy we krwi < 70 mg/dl, jednak aby ją rozpoznać muszą pojawić się objawy niedocukrzenia oraz musi dotyczyć osób nie chorujących na cukrzycę.

Powyższa przypadłość to czerwona lampka, która ostrzega, że stąpamy po cienkiej granicy stanu przedcukrzycowego. Jest to ostrzeżenie, które mówi nam, że pora coś zmienić w naszym żywieniu i trybie życia, które doprowadziły do tych zaburzeń.

Czynniki mające wpływ na rozwój hipoglikemii to m.in.:

Hipoglikemia nie jest jednostką chorobową według klasyfikacji ICD-10, ponieważ do tej pory nie poznano w pełni jej etiologii. Jest to zaburzenie metaboliczne (podobnie jak insulinooporność) charakteryzujące się zespołem objawów, będących następstwem sytuacji, w której organizm nie radzi sobie z utrzymaniem odpowiedniego poziomu cukru we krwi.

Mimo, że nie jest to choroba, to zdecydowanie do rozwoju dodatkowych chorób może prowadzić. Hipoglikemia kojarzona jest głównie z zaburzoną gospodarką glukozowo - insulinową, jednak szczególne piętno odciska na układzie nerwowym, powoli go wyniszczając. Dlatego jeśli nie zostanie podjęta odpowiednia interwencja, może pojawić się wiele niekorzystnych zmian związanych z pracą mózgu, samopoczuciem i funkcjonowaniem całego organizmu.

Obniżenie stężenia glukozy jest charakterystyczne dla wielu chorób i stanów patologicznych. Może pojawiać się przejściowo (jednorazowo), utrzymywać się dłużej lub powracać w postaci epizodów, czasem ciężkich do wyłapania (jeżeli nie poparte jest to występowaniem objawów).

Aby jak najwcześniej wykryć hipoglikemię, trzeba jak możliwie szybko wychwycić i rozpoznać jej objawy (przeczytasz o nich nieco niżej). Po zdiagnozowaniu hipoglikemii i potwierdzeniu jej badaniami laboratoryjnymi, należy w trybie pilnym przystąpić do leczenia. Trzeba pamiętać również o tym, aby odnaleźć i pozbyć się przyczyny, która do takiego stanu doprowadziła.

U niektórych osób odczuwalna hipoglikemia występuje już przy stężeniu glukozy we krwi wynoszącym 70 mg/dl, jednak te wartości są indywidualne. U niektórych dopiero wartość < 45 mg/dl może wywoływać objawy.

Te znaczne różnice doskonale odzwierciedlają fakt, jak skomplikowanym stanem jest hipoglikemia i z jak odmiennym jej profilem możemy mieć do czynienia. Dlatego tak ważne jest indywidualne podejście do jej leczenia.

Kiedy w naszym organizmie wszystkie mechanizmy wpływające na prawidłowo działającą gospodarkę węglowodanową działają bez zarzutu - wtedy spadek glukozy, który następuje po posiłku jest przez nasz organizm szybko wyrównywany do prawidłowego poziomu. Właśnie dlatego, hipoglikemia może być maskowana w początkowych etapach choroby, a jej objawy nie są jeszcze tak zaawansowane, aby obniżać jakość życia.

Utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi dzieje się za sprawą hormonów wydzielanych przez trzustkę, które działają antagonistycznie. Kiedy organizm notuje spadki glukozy we krwi wtedy hamowane jest wydzielanie insuliny obniżającej poziom cukru i następuje wydzielanie glukagonu, który to stężenie podnosi. Jeżeli poziom glukagonu z różnych przyczyn jest niewystarczający, wtedy zwiększa się również wydzielanie “hormonów stresu”: kortyzolu i katecholamin (adrenaliny i noradrenaliny), które odpowiadają za reakcje "walki lub ucieczki" (ang. fight or flight response) i również zwiększają stężenie cukru we krwi, aby zapewnić nam energię do działania.

Harmonijne działanie tych mechanizmów nie będzie jednak działać prawidłowo w nieskończoność. Jeżeli incydenty hipoglikemii będą się często powtarzać to ciągłe obciążanie układu nerwowego spowodowane wyrzutami "hormonów stresu" będzie prowadzić z czasem do jego przemęczenia, a to z kolei uniemożliwia skuteczne wyrównywanie spadków glukozy we krwi, co pogłębi jeszcze problem hipoglikemii.

Gdy układ nerwowy jest już wyczerpany, hipoglikemia zaczyna być coraz bardziej odczuwalna i w zawrotnym tempie nabiera na sile. Wówczas pojawić się mogą zasłabnięcia i omdlenia, znaczący spadek siły i wydolności, obniżenie funkcji kognitywnych oraz mgła mózgowa, depresja i stany lękowe.

Choroba ta potrafi całkowicie wyłączyć człowieka z normalnego funkcjonowania, uniemożliwiając wykonywanie jakiejkolwiek pracy oraz podstawowych czynności takich jak pójście na zakupy czy wejście po schodach.