Czym jest miażdżyca
Miażdżyca to przewlekła choroba, która rozwija się latami obejmująca głownie duże i średnie naczynia krwionośne. Rozwija się na podłożu zapalnym i polega na odkładaniu się lipidów na ścianach naczyń krwionośnych.
Miażdżyca niesie ze sobą wiele negatywnych skutków, które wielokrotnie są nagłe i zagrażające życiu, ponieważ ogranicza zaopatrzenie w tlen i składniki odżywcze nasze najważniejsze narządy - serce i mózg.
W poniższym artykule dowiesz się czym jest miażdżyca, jakie są jej objawy i przyczyny zachorowań na nią.
Czym jest miażdżyca
Tak jak wspomniałem wyżej miażdżyca jest chorobą dotyczącą dużych i średnich naczyń tętniczych, polegająca na odkładaniu się lipidów na ścianach tych naczyń, czego skutkiem może być znaczne ograniczenie przepływu naczyniowego.
Cechą charakterystyczną schorzenia jest akumulacja utlenionych cząsteczek cholesterolu oraz elementów włóknistych w błonie wewnętrznej tętnicy. Skutkiem tych zmian jest choroba niedokrwienna serca i nagłe stany sercowe jak zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu.
Obecnie choroby układu krążenia stanową największy procent śmiertelności w krajach rozwiniętych.
Przez lata w opinii publicznej utarł się pogląd, jakoby za patogenezę tej choroby odpowiadało nadmierne spożycie cholesterolu, jednak mechanizm tej choroby jest znacznie bardziej skomplikowany, co dokładnie zostanie opisane poniżej.
Objawy miażdżycy
Miażdżyca tętnic jest powszechnym schorzeniem, u każdego jednak różni się stopniem zaawansowania. Choroba rozwija się już w młodości i postępuje w zależności od ekspozycji na czynniki ryzyka.
Przez lata miażdżyca nie daje objawów klinicznych i tylko u części osób z zaawansowanym jej stadium mogą objawić się dolegliwości choroby niedokrwiennej serca. Początkowo, z uwagi na niedotlenienie tkanek możemy zauważyć zmęczenie, trudności z zapamiętywaniem i koncentracją.
W niewielu przypadkach złogi cholesterolu mogą być widoczne nawet przez skórę, tworząc żółte zgrubienia (okolice powiek, pod piersiami, w zgięciu łokcia) lub powodować obrzęk, najczęściej kończyn dolnych.
Objawem niedotlenienia serca może być charakterystyczny ból w okolicy klatki piersiowej, towarzyszący już przy niewielkim wysiłku.
Wskutek narastającej akumulacji blaszki miażdżycowej w ścianie tętnicy oraz zwężenia jej światła, serce zaczyna szybciej pracować, by zwiększyć dystrybucję krwi i dostarczyć tlen i substancje odżywcze wszystkim narządom.
To powoduje przerost mięśnia sercowego z uwagi na wzmożoną jego pracę. Serce pracując ciężej potrzebuje jeszcze więcej utlenianej krwi i w ten sposób powstaje błędne koło.
Uszkodzenie blaszki miażdżycowej o słabym rozwoju tkanki włóknistej, stanowiącej jej rusztowanie, może prowadzić do ostrych zespołów wieńcowych, takich jak zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Ma to miejsce, kiedy skrzep zaczopuje ujście krwi, odcinając tym samym dostęp tlenu do poszczególnych organów.
Przyczyny zachorowań na miażdżyce
Procesy miażdżycowe wywoływane są szeregiem stanów, które wpływają na odkładanie się lipidów na ścianach naczyń. Stany te zwiększają ryzyko przyspieszenia zmian miażdżycowych i prowadzą do wystąpienia istotnych zaburzeń w pracy ważnych dla życia narządów. Do powyższych stanów należą:
Uszkodzony śródbłonek naczyniowy
Dysfunkcyjny błona wewnętrzna tętnicy to kluczowy czynnik inicjujący zmiany miażdżycowe. Posiada on wiele istotnych funkcji, związanych zarówno z wydzielaniem specjalnych substancji niezbędnych dla równowagi naczyniowej, jak i selekcji substancji napływających z krwioobiegu.
Śródbłonek posiada również właściwości przeciwzakrzepowe. Jeżeli śródbłonek ulegnie miejscowej dewastacji, niesie to za sobą szereg zjawisk niepożądanych. Następuje wówczas zmniejszona filtracja komórek odpowiedzialnych za wywołanie zapalenie oraz nacieczeń tłuszczowych.
Śródbłonek może zostać uszkodzony pod wpływem działania różnych czynników, wśród nich najważniejsze to dym tytoniowy, stres oksydacyjny oraz hemodynamiczne siły związane z nadciśnienie, tętniczym.
Stres oksydacyjny
Najprościej mówiąc jest to destrukcyjny wpływ tzw. reaktywnych form tlenu, czyli wolnych rodników. Przyczynia się on nie tylko do uszkodzeń śródbłonka ale również do tlenowej modyfikacji lipoprotein transportujących cholesterol z wątroby do narządów czyli LDL. Naturalną bronią organizmu na zmniejszenie podatności LDL na to zjawisko są antyoksydanty
Blaszka miażdżycowa i jej niestabilność
Wokół ogniska zapalnego tworzy się swego rodzaju usztywnienie, złożone z tkanki łącznej i komórek mięśni gładkich, wysycone dodatkowo jonami wapnia. Wszystko to tworzy blaszkę miażdżycową, która sukcesywnie zwęża światło tętnicy.
Przy silnym odczynie zapalnym może pęknąć, a powstały skrzep jest w stanie całkowicie zablokować ujście krwi, prowadząc do nagłych incydentów sercowych jak np. zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu.
Do stanów nasilających rozwój miażdżycy należą:
- starszy wiek,
- płeć męska,
- występowanie u członków rodziny chorób na podłożu miażdżycy,
- niewielka aktywność fizyczna,
- otyłość,
- palenie tytoniu,
- nieprawidłowa dieta,
- dyslipidemia (m.in. nieprawidłowe stężenie cholesterolu),
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca.
Podsumowanie
Miażdżyca jest chorobą podstępną - często rozwija się w ciszy nie dając żadnych objawów, a chory dowiaduje się o niej kiedy jego naczynia krwionośne są w naprawdę złym stanie.
Do przyczyn występowania miażdżycy należą m.in. otyłość, zła dieta, brak aktywności fizycznej - zadbajmy o siebie i swoje ciało i uchrońmy je przed chorobami takimi jak miażdżyca, które wielokrotnie sami do siebie zapraszamy, nie dbając o swoje zdrowie np. paląc papierosy.