Z racji zawodu jaki wykonuję – trener personalny, bardzo często dostaję pytania od swoich podopiecznych na temat glutenu. Aby w pełni zrozumieć, czym jest gluten i jaki wywiera wpływ na nasze zdrowie, najpierw musimy poznać kilka nazw i przebieg procesów immunologicznych, zachodzących w naszym organiźmie.
Poniżej postaram się wytłumaczyć to w prosty i przystępny sposób.
Co to są lektyny ?
Każda komórka posiada na swej powierzchni znaczniki, które umożliwiają układowi odpornościowemu sprawdzenie, czy jest ona zdrową komórką, czy też nie.
Znaczniki te noszą miano lektyn i są glikoproteinami (związkami białek i węglowodanów).
Komórki chore, uszkodzone, nowotworowe lub nie w pełni rozwinięte, produkują lektyny odbiegające układem białek i węglowodanów od układu komórki zdrowej.
Układ immunologiczny nieustannie sprawdza znaczniki wszystkich komórek w naszym ciele, a następnie wykonuje jedną z dwóch akcji:
- uznaje, że komórka należy do organizmu i nie podejmuje działań,
- uznaje, że komórka jest intruzem i próbuje ją zniszczyć lub wydalić z organizmu.
Proces rozpoznania i usunięcia niechcianych komórek nazywa się odpowiedzią odpornościową, zaś komórkom wywołującym tę odpowiedź nadano miano antygenów.
Warto zaznaczyć, że każdy człowiek posiada indywidualny rodzaj lektyn, dlatego właśnie osoby, u których dokonano różnego rodzaju przeszczepów, muszą przyjmować leki immunosupresyjne (zmniejszające odporność organizmu), tak aby ciało nie zaczęło zwalczać przeszczepionego organu.
Co to jest gluten ?
Gluten jest niczym innym jak lektyną pokarmową, występującą oryginalnie w ziarnach czterech zbóż: pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia. W naturalnych odmianach zbóż występuje on w ilości wielokrotnie mniejszej niż obecnie – wszystko za sprawą krzyżówek oraz modyfikacji genetycznych zbóż.
Gluten nie wchodził w skład pożywienia naszych praprzodków. Jako pożywienie człowieka, gluten pojawił się dopiero 7000 lat temu, po wynalezieniu rolnictwa.
Specyficzną właściwością glutenu jest bardzo duża kleistość. Właśnie z tego powodu mąki zawierające gluten są tak chętnie wykorzystywane do produkcji makaronów, klusek i wypieków.
Nadmierne oczyszczanie zbóż, mające na celu wydłużenie przydatności spożycia oraz powszechne stosowanie spulchniaczy i wypełniaczy sprawiły, że produkty mączne dostępne na półkach naszych sklepów bardzo niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie.
Gluten jest “niewidzialnym kolcem”, który ma wywołać reakcje zapalne w organizmie drapieżnika, przekazując w ten sposób prostą wiadomość : “Nie jedz mnie, bo ci zaszkodzę!”.
Czy gluten szkodzi ?
Istnieje wiele publikacji naukowych i medycznych, które w sposób bezpośredni porównują gluten do patogenów, takich jak wirusy. Nie ma on co prawda możliwości samoreplikacji, ale działa na bardzo podobnej zasadzie. No, ale po kolei.
Gluten nie przynosi żadnych pozytywnych cech w odniesieniu do naszego zdrowia, za to negatywnych bardzo wiele.
Gluten skleja błonnik oraz skrobię w nierozpuszczalne grudki, które po dotarciu do jelita grubego powodują zatwardzenie.
U osób uczulonych na gluten występuje podrażnienie nabłonka w strefie wchłaniania, co z kolei prowadzi do reakcji immunologicznej organizmu w postaci przyśpieszonej jelit. W wyniku tego, częściowo strawiony pokarm dociera do jelita grubego, w którym stanowi idealne środowisko dla rozwoju drożdżaków.
To, jak bardzo gluten szkodzi śluzówce przewodu pokarmowego, można łatwo zobrazować na przykładzie hemoroidów. Osobom spożywającym gluten niezwykle ciężko jest pozbyć się hemoroidów, natomiast po odstawieniu glutenu ustępują one praktycznie samoistnie.
Jak wspomniałem wcześniej, gluten jest lektyną pokarmową czyli połączeniem białka i węglowodanów. U osoby całkowicie zdrowej, powinien on zostać rozbity w procesie trawienia na glukozę oraz aminokwasy. Problem zaczyna się w momencie, gdy gluten dostanie się do krwiobiegu.
Pytanie tylko – w jaki sposób miałby się on tam dostać? Odpowiedź jest prosta, przez nieszczelne jelita (ang. LGS – Leaky Gut Syndrome).
Szacuje się, że ponad 50% populacji cierpi na syndrom nieszczelnego jelita. Brzmi to dosyć abstrakcyjnie, jednak gdy zagłębimy się w wyniki badań okazuje się, że na tę przypadłość cierpią miliony osób na całym świecie.
Przeciekanie jelit, to nic innego jak nadżerki w nabłonku, przez które resztki niestrawionych pokarmów przedostają się poza układ pokarmowy (do wnętrza organizmu).
I tu właśnie pojawia się problem związany z glutenem, ponieważ po przedostaniu się do krwiobiegu przyczepia się on do receptorów komórek, w wyniku czego nasze ciało zaczyna postrzegać je jako antygeny – czyli wrogie komórki. Skutkiem tego jest reakcja obronna organizmu, polegająca na zwalczaniu tychże komórek. Dlatego właśnie mówi się, że gluten działa “prozapalnie”.
Doskonale wiedzą o tym osoby cierpiące na wszelkiego rodzaju choroby autoimmunologiczne (np. choroba Hashimoto) , w których gluten bardzo nasila autoagresję organizmu.
Czy powinniśmy jeść gluten ?
Wyłączając osoby chore na celiakię (każdą z jej czterech form), u zdrowego człowieka gluten spożywany w umiarkowanych ilościach nie powinien przysparzać problemów zdrowotnych.
Niestety, większość z nas cierpi na syndrom nieszczelnego jelita (czego najczęściej nie jesteśmy świadomi), który sprawia, że gluten wywołuje autoagresję naszego organizmu.
Jeżeli uwielbiasz pieczywo lub przetwory mączne, powinieneś na miesiąc usunąć gluten ze swojego jadłospisu i zacząć regularnie pić wywar z kości (ang. Bone Broth).
Wywar ten pomoże Ci zregenerować i uszczelnić jelita, tak abyś znów mógł (raz na jakiś czas) sięgnąć po swoją ulubioną bułę! Przepis na wywar z kości, znajdziesz w poprzednim wpisie.
Mam nadzieję, że informacje zawarte w tym artykule pomogą Ci poprawić stan zdrowia oraz sylwetkę. Pamiętaj, że wykwalifikowany trener osobisty nie liczy tylko powtórzeń, ale przede wszystkim usprawnia działanie Twojego ciała.
Wyraź opinię
Komentarze