Ksylitol to substancja słodząca pozyskiwana z drewna brzozy. W barwie, smaku i konsystencji do złudzenia przypomina zwykły cukier, jednak znacząco różni się od niego oddziaływaniem na zdrowie.
Czy słusznie ksylitol został okrzyknięty produktem prozdrowotnym, czy może jest tylko modnym słodzikiem?
Choroby dietozależne to istna plaga naszych czasów. Jednym z głównych winowajców jest cukier w różnych postaciach, a w szczególności sacharoza i syrop glukozowo-fruktozowy.
Nie dziwi zatem fakt, że coraz bardziej świadome społeczeństwo zaczęło się interesować różnymi substytutami cukru. Prawdziwą furorę na tym polu robi cukier brzozowy, czyli ksylitol.
Czy ksylitol to faktycznie dobre rozwiązanie dla osób dbających o sylwetkę i zdrowie?
Co to jest ksylitol ?
Ksylitol to alkohol cukrowy, należący do grupy pentitoli (5 atomów węgla i 5 grup hydroksylowych). Z wyglądu niewiele różni się od cukru z cukierniczki, podobnie też smakuje.
Jednakże ksylitol jest o ok. 40% mniej kaloryczny i posiada niski indeks glikemiczny (IG:7).
Ksylitol produkowany jest przez nasz organizm dzięki metabolizmowi węglowodanów w wątrobie.
Ponadto, w niskich stężeniach, słodzik ten występuje również w warzywach i owocach. Najwięcej ksylitolu znajdziemy w śliwkach, truskawkach i malinach.
W przemyśle spożywczym do produkcji ksylitolu wykorzystuje się ksylan, pozyskiwany z drewna brzozy lub kolb kukurydzy.
Czy ksylitol jest zdrowy ?
Cukier brzozowy nie posiada żadnych witamin ani minerałów. Jego najważniejszą zaletą jest, w porównaniu do sacharozy, tylko to, że nieznaczne podnosi poziomu cukru we krwi.
Tak więc w stosunku do zwykłego cukru nie ma negatywnego wpływu na stabilność gospodarki glikemicznej i insulinowej. Związane jest to z procesem jego trawienia i wchłaniania, który wygląda inaczej niż w przypadku zwykłego cukru spożywczego.
Duża część cząsteczek ksylitolu nie ulega absorpcji w jelicie cienkim, a przechodzi do jelita grubego i ulega fermentacji. Produkty tego procesu mogą być ponownie wchłonięte lub wydalone z organizmu.
W tym momencie warto się na chwilę zatrzymać i jeszcze raz przeczytać ostatnie zdanie. Ksylitol ulega fermentacji w jelicie grubym – co to oznacza? Otóż regularne spożywanie dużej ilości ksylitolu może mieć negatywny wpływ na naszą florę bakteryjną oraz powodować różnego rodzaju dolegliwości od gazów, po wzdęcia i biegunki.
Ksylitol a próchnica
Wyobrażasz sobie, żeby cukier miał zdolność do zapobiegania próchnicy? Jest to możliwe. W literaturze naukowej istnieje mnóstwo badań spożywania ksylitolu a rozwojem bakterii w obszarze jamy ustnej.
Dowiedziono, że regularne spożywanie ksylitolu 3 razy dziennie hamuje rozwój bakterii Stroptococcus mutans na płytce nazębnej oraz w ślinie.
Ciekawe badanie przeprowadzono w Estonii, gdzie dziesięcioletnim dzieciom podawano 5g ksylitolu dziennie w postaci cukierków i gumy do żucia*. W grupie jedzącej cukierki zauważono zmniejszenie próchnicy aż do 59%. Co więcej, nawet kolejne 3 miesiące nie spowodowały zaniku efektu profilaktycznego przed próchnicą.
Nawet światowe towarzystwa stomatologiczne takie jak Finnish Dental Association czy The American Academy of Pediatric Denistry rekomendują gumy z dodatkiem ksylitolu dla dzieci od 4 roku życia.
Ksylitol ma korzystny wpływ w redukcji płytki nazębnej i próchnicy. Likwiduje przykry zapach z ust oraz ma działanie odświeżające.
W odróżnieniu od innych cukrów i alkoholi cukrowych nie zmienia pH jamy ustnej, toteż może służyć jako składnik płynów do płukania ust i past do zębów.
Podsumowując
Jeżeli nie jesteśmy w stanie całkowicie zrezygnować z cukru, to sporadycznie używany ksylitol (w rozsądnych ilościach) będzie dobrym rozwiązaniem.
Trzeba mieć świadomość, że nadal jest to “mniejsze zło”, a “dawka czyni truciznę”.
Jeżeli ktoś ma duże problemy z odstawieniem słodyczy to zdecydowanie rekomendowałbym “zacisnąć zęby” i zrobić tzw. detoks cukrowy na 2-3 tygodnie niż na siłę szukać “słodkich zamienników” .
*Alanen P., Isokongas P., Gutmann P. Xylitol candies in caries prevention: results of a field study in Estonian children, Community Dentistry and Oral Epidemiology Journal 2000
